گزارشی از روند کار گروهی از اعضاء پیش دبستان

بسم الله الرحمن الرحیم

یا عالی بحق علی(ع) و یا فاطمه بحق فاطمه(س)

 

تلاش های جمعی گروهی شامل افرادی از کارگروه پیش دبستان:

در ابتدا به منظور نوشتن طرح درس لحن ، در زمان برگزار نشدن کلاس با همکاری هم پیش نویس و چارچوبی بر اساس سه اصل موجود در نمودار های فصل لحن از کتاب طیب سخن نوشته شد

اصول سه گانه که می توان آنها را با تفصیل دادن به شیوه های آموزش تبدیل کرد این موارد است:

1. ایجاد محیطی شامل رفتارهای باپروای اطرافیان
2. ایجاد محیطی شامل گفتارهای حکمت آمیز اطرافیان
3. استفاده از لحن های طیب و مناسب و آموزش آن به کودک

که این پیش نویس طرح درس شامل کتابچه های ضمیمه ای در مورد احکام ، مسائل پزشکی ، روابط همسران و ... نیز بود که هدف اصلی اش اقناع باوری والدین برای ابراز رفتارها و گفتارها و لحن های طیب در برخورد با خودشان و کودک بود.

البته به دلیل گستردگی و نداشتن بازه های زمانی و فعالیت محور نبودن آن مورد پسند استاد نبود و از ادامه کار به آن نحو صرف نظر شد.(فایل این پیش نویس و نظر تفصیلی استاد نسبت به آن در پست خروجی ها موجود است)

 

پس از این کار تلاش ها با در نظر گرفتن فعالیت محور بودن و کاربردی بودن طرح درس ادامه پیدا کرد.

تلاش های دیگری به صورت پراکنده انجام شد که آن ها نیز مطلوب استاد نبودند (فایلها و نظرات استاد در پست خروجی ها موجود است ) شامل:

نمونه طرح درس شامل لحن و دسته فعالیت های مربوط به لحن ها

نمونه طرح درس شامل  لحن ها و دسته فعالیت ها در بازه زمانی کوتاه

تعریف انواع لحن ها و نمونه فعالیت برای یک هفته با نیم نگاهی به ادعیه روزانه حضرت زهرا(س)

 

 پس از توضیحات استاد محترم در مورد فایلها و اصرار ایشان به برگزاری جلسات مباحثه و هم نظر شدن در درون گروه ها و پس از آن برگزاری جلسه ششم کلاس و رفع کمی از ابهامات، کار طرح درس نویسی بر اساس مراحل زیر پی گرفته شد.

1. کشف انواع لحن ها
2. تعریف لحن ها و کارکرد آنها
3. توزیع لحن ها در زمانبندی های مختلف به صورت طرح درس شامل فعالیت

سوالات و ابهامات زیادی باقی ماند مبنی بر اینکه منبع ما برای احصاء لحن ها و تعاریف آن ها و زمانبندی آن چیست که استاد جواب مشخصی ندادند و انتظارشان از ما پی گیری و مباحثه و پژوهش در این مورد بوده .

فعالیت هایی نیز در همین راستا انجام شد که فایل خروجی ها و نظرات استاد در پست خروجی ها آمده است.

کارهایی شامل:

احصاء انواع لحن ها و گسترش آن ها با استفاده از مشاهده میدانی

تعریف و کارکرد لحن ها با استفاده از تعریف عرفی

تعریف و کارکرد لحن ها با استفاده از واژه های قرآنی و واژه های نزدیک به آنها با جستجو در قرآن و واژه نامه التحقیق

فایل شامل تجمیع سوالات پیش آمده در حین کار

 

پی نوشت: به دلیل اینکه خروجی ها از اتقان کامل برخوردار نیست با عرض پوزش آن ها را در پست رمز دار قرار داده ایم . در صورت نیاز به داشتن رمز ، به مسئولین کارگروه پیام بدهید یا در همین پست، پیام بگذارید تا رمز خدمتتان تقدیم شود.

دلایل محوریت کلام در طرح درس آموزشی پیش دبستان(گزیده ای از متن های افراد حاضر در جلسه طیب سخن)

بسم الله الرحمن الرحیم

 

یا عالی بحق علی(ع) یا فاطر بحق فاطمه(س)

 

متن شماره 1:

بسم الله الرحمن الرحیم

یا مولاتی یا فاطمه اغیثینی

     وقتی انسانی پا به عرصه هستی می‌گذارد، از همان ابتدای تولد برای رفع نیازهایش گریه می‌کند و دیگران را به سوی خود فرا می‌خواند. در ابتدا شناخت او نسبت به نیازهایش بسیار اندک بوده و از بخش عمده‌ای از نیازهای اساسی‌اش بی خبر است. مثلاً نیاز به امنیت، نیاز به پوشش، نیاز به مسکن و ... . اما او واقعاً چه نیازهایی در زندگی دارد و چه مسیری را باید بپیماید تا آنها را برطرف کند؟ ما به عنوان مربی چه کمکی می‌توانیم به او کنیم؟

 برای رسیدن به پاسخ این سوال اولاً باید بدانیم هدف از خلقت انسان چه بوده و او باید به کجا برسد و در واقع نیاز حقیقی زندگی او چیست؟ خدای متعال در آیه ۵۶ سوره مبارکه ذاریات میفرماید:" وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِیَعبُدُونِ " بنابراین هدف از خلقت انسان، رسیدن به مقام عبودیت خداوند است. لازمه رسیدن به این عبودیت ایمان و عمل صالح است. بنابراین آنچه باید به کودک آموزش دهیم مؤمنانه زندگی کردن و کاشتن بذر ایمان در اوست تا بتوان ثمره آن را در سالهای بعدی زندگی اش و در جامعه مشاهده کرد.

     کودکان با فطرتی پاک به دنیا می‌آیند، اگر به زشتی‌ها و ناپاکی‌ها آلوده نشوند، می‌توانند خوبی را از بدی و پاکی را از پلیدی تشخیص داده و به سمت خیر و صلاح حرکت کنند. بسیاری از والدین از تربیت کودکانشان و ورود آنها به جامعه نگران هستند؛ ولی باید دانست که اگر کودکان عاقل شوند و عقل آنها شکوفا شود، کار تعلیم و تربیت در سالهای بعد بسیار     آسان خواهد بود. عقل به عنوان قوه ادراکی انسان و وسیله‌ای برای تشخیص حق از باطل و درست از نادرست است. در هفت سال اول، عقل کودکان فعال نیست یعنی نباید در این سالها انتظار دیدن کارهای عاقلانه را از آنها داشته باشیم ولی باید قوه عقل را در آنها پرورش دهیم، زیرا تا عقل آنها فعال نشود نمی‌توانند در مسیر بندگی گام بردارند و عبودیت در آنها شکل نمی‌گیرد چرا که" اَلعَقلُ‌ ما عُبِدَ بِهِ‌ الرَّحمنُ‌ وَ اکتُسِبَ بِهِ الجَنان¹" عقل آن چیزی است که با آن خدای رحمان پرستش ‌شود و بهشت با آن به دست ‌آید.حال برای سوق دادن آنها به سمت عقلانیت باید بدانیم که تنها در صورتی می‌توانیم به این مهم دست یابیم که ورودی‌های کودک مطابق با فطرت پاک و خداجوی او باشد. به عبارتی دیگر، تنها در صورتی می‌توانیم انتظار عقلانیت و ایمان را از او داشته باشیم که هرآنچه در سالهای ابتدایی زندگی اش با آن مواجه می‌شود و در وجودش حک می‌کنیم خوبی‌ها و پاکی‌ها باشند. مثلاً در کشاورزی تا بذر خوب و مناسب نکاریم نمی‌توانیم انتظار محصول را داشته باشیم. پس در هفت سال اول زندگی، باید مراقب بذرهای کاشته شده در وجود کودک باشیم.

حال پرسش این است که چگونه باید کودک را با خوبی‌ها مواجه کرد و از بدی‌ها دور نگه داشت؟ برای پاسخ به این سؤال باید محیط زندگی کودک و افرادی که با آنها در ارتباط است را شناخت. محیط خانواده و بعد از آن مهد یا پیش دبستانی اصلی‌ترین محیط حضور کودک و پدر و مادر و مربی به عنوان مهم‌ترین و تأثیر گذارترین افراد زندگی‌اش محسوب می‌شوند. بنابراین کودک ساعات زیادی را با آنها در ارتباط کلامی است. بدیهی است که برای هر آموزشی نیازمند کلام هستیم. اما منظور از کلام تنها سخن گفتن نیست؛ کلام عبارت است از انتقال پیامی معلوم با هدفی مشخص از یک متکلم به مخاطبی. بنابراین برخلاف آن چیزی که می‌دانیم، متکلم تنها آن کسی نیست که سخن می‌گوید بلکه هر کسی را که با هدف مشخصی پیامش را به دیگری منتقل کند متکلم می‌گوییم. به مثال زیر توجه کنید:

فرض کنید به یک نمایشگاه نقاشی رفته اید. تابلو های نقاشی مختلف از هنرمندان گوناگون را نگاه می‌کنید. هر تابلویی پیام متفاوتی برای شما دارد. در واقع هر نقاش می‌خواهد پیامی را با هدف مشخصی به مخاطب‌اش صادر کند. در این مثال نقاش، متکلم و تابلوی نقاشی، کلام اوست که علاوه بر انتقال پیام او، ما را از درون متکلم )نقاش) که باورها و اعتقادات و عواطف اوست نیز آگاه می‌کند.

بنابراین اساساً بدون کلام هیچ آموزشی اتفاق نمی‌افتد و استفاده از کلام، از ملزومات آموزش است، زیرا در آموزش، مطلبی بر پایه هدفی به مخاطب منتقل می‌شود و بدون استفاده از کلام که شامل گفتار، رفتار، اشاره و ... است، چگونه این کار امکان پذیر خواهد بود؟

در مثال فوق نقاش برای رساندن پیام خود از ابزارهای متفاوتی اعم از بوم، قلم، رنگ و ... استفاده می‌کند. و حواس، ادراکات و عواطف مخاطب را درگیر می‌کند. اگر درونیات نقاش متشنج باشد و یا پیام و هدف مناسبی را برای انتقال نداشته باشد آنچه به مخاطب عرضه می‌شود جز پریشان حالی چیز دیگری نخواهد بود. مربی نیز باید با استفاده از ابزارهای مختلف محتوای مناسب قابل ارائه برای کودک را به او انتقال دهد به گونه‌ای که حواس، ادراکات و عواطف کودک را به طور صحیح درگیر کند، تا کودک بتواند درست بیندیشد و درست گام بردارد. باید به این نکته توجه کنیم که کلام مربی می‌تواند شامل لحنِ بیان، حس و حال، نوع و رنگِ پوشش، شادابی و نشاط، اعمال و رفتارهای او، القا و نیتی که در پس حرفها و رفتارهای خود دارد نیز باشد و همه‌ی اینها با کودک حرف می‌زند و بر روی باورها و درونیات کودک اثر می‌گذارد. بنابراین توجه به این نکته بسیار مهم است که چه مفاهیمی را با کلام خود (رفتار، گفتار، اشاره، القا و به طور کلی سبک زندگی خود) به دیگران، علی الخصوص به کودکان انتقال می‌دهیم. خوبی‌ها و بدی‌ها از طریق کلام به کودکان انتقال می‌یابد. به همین دلیل در هر آموزشی، در هر مقطع از دوران زندگی انسان، نقش کلام، نقشی برجسته و ضروری است؛ بر این اساس هر قدر به این نقش اعتنای بیشتری شود امر آموزش سریع‌تر و بهتر صورت می‌گیرد.

حال با توجه به اینکه قرآن، کلام الهی و مطابق با فطرت انسان است مطمئناً بیشترین نقش را در تربیت انسان به عهده دارد و بهترین محتوا را دارد، زیرا حاوی پیام هایی از جانب خداوند است که هدفِ خلقت او را می‌داند. بنابراین مربی برای اینکه بتواند کودک را در مسیر درست هدایت کند باید برای انتقال محتوای درست به قرآن عمل کند و کودکان را نیز به طرق مختلف با محتوای ناب آن آشنا سازد تا بدین وسیله عقل² آنها فعال شود و سمت و سوئی درست هدایت شوند و رشد یابند.

در این نوشتار سعی شده است ضمن تبیین و تفصیل کلام، با مبنا قرار دادن آن طرح آموزشی-تربیتی برای سالهای پیش‌دبستان ارائه شود.

 

---

۱.الکافی، کلینى،‏ ج۱، ص۱۱قُلْتُ لَهُ مَا الْعَقْلُ قَالَ مَا عُبِدَ بِهِ الرَّحْمَنُ وَ اکْتُسِبَ بِهِ الْجِنَانُ قَالَ قُلْتُ فَالَّذِی کَانَ فِی مُعَاوِیَةَ فَقَالَ تِلْکَ النَّکْرَاءُ تِلْکَ الشَّیْطَنَةُ وَ هِیَ شَبِیهَةٌ بِالْعَقْلِ وَ لَیْسَتْ بِالْعَقْلِ.ترجمه: از حضرت صادق (علیه‌السلام) سؤال شد: «عقل چیست؟» فرمود: عقل آن است که به وسیله آن خداى رحمان پرستش شود و بهشت به دست آید. راوى گوید: عرض کردم: «پس آن‏چه معاویه داشت چه بود؟» حضرت فرمود: آن نیرنگ است، آن شیطنت است! آن نمایش عقل را دارد ولى عقل نیست.

 

۲.امیرمومنان درباره جایگاه و ارزش عقل می‌فرماید: جبرئیل بر آدم نازل شد و گفت: ای آدم، من مامور شده ام که تو را در انتخاب یکی از سه چیز، مخیر سازم؛ پس یکی را برگزین و دوتا را واگذار. آدم گفت: آن سه چیست؟ گفت: عقل و حیا و دین. آدم گفت: عقل را برگزیدم. جبرئیل به حیا و دین گفت: شما بازگردید و او را واگذارید. آن دو گفتند: ای جبرئیل، ما ماموریم هر جا که عقل باشد، با او باشیم. گفت: خود دانید و بالارفت. (اصول کافی، ج1، ص11، حدیث(2

 

 

 

خروجی های حاصل از جلسات طیب سخن شامل تمرین ها و خروجی های حین کار (با عرض پوزش به علت عدم اتقان کار، مطلب رمز دار است)

برای نمایش مطلب باید رمز عبور را وارد کنید